ظهور مشاغل فنآوری مالی در سال های اخیر مسائل حقوقی جدیدی را به همراه دارد و از کارآفرینان، سرمایه گذاران و مشاوران حرفه ای می خواهد که با دقت نظارت و انطباق با تحولات نظارتی جدید و همچنین در حال توسعه سرمایه گذاری داشته باشند. ریسک های سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال با توجه به شکل سرمایه گذاری و رویکردهای آن متفاوت خواهد بود، اما به هر ترتیب نیاز است که با شناخت زمینه های ریسک، از شدت و تاثیرگذاری منفی آن تا حد امکان کاسته شود.
بلاکچین بطور خاص به کلید واژه جدید در رسانه های مالی تبدیل شده است، ارزهای رمزپایه، پیشنهادات اولیه سکه (ICO) و توکن ها در مرتبه دوم قرار دارند.
بیت کوین یک ارز دیجیتالی است که توسط یک پلت فرم پروتکل دیجیتال منبع باز (و “شبکه بیت کوین”) صادر و از طریق آن منتقل می شود. شبکه بیت کوین یک شبکه کاربری آنلاین و بین کاربران با استفاده از دفتر معاملات دیجیتال معروف به “Blockchain” است که به طور کامل یا جزئی در برنامه های نرم افزاری کاربران ذخیره می شود. هر تراکنش ثبت، مهر و موم شده و به صورت عمومی در یک “بلاک” در Blockchain در دسترس عموم قرار داده می شود، بنابراین یک تاریخ معامله قابل تأیید از همه بیت کوین های موجود (به جز معاملات خارج از بلاکچین) ایجاد می کند. پروتکل های شبکه بیت کوین اجازه ایجاد تعداد محدودی بیت کوین (بیش از 21 میلیون) را می دهد. بر این اساس، ارزهای رمزپایه دیگری (رقیب) مانند Ethereum ، Ripple و Litecoin ساخته شده اند. از آنجا که شبکه های رمزنگاری برای ایجاد، انتقال یا تعیین ارزش ارزهای دیجیتال به مراجع دولتی یا موسسات مالی متکی نیستند، کاربران می توانند ارزهای دیجیتال را بدون درگیر شدن واسطه ها خریداری و معامله کنند. با این حال، ارائه دهندگان خدمات شخص ثالث زیادی برای تسهیل معاملات و تبدیل ارزهای دیجیتال به یا از ارز فیات ظاهر شده اند. ارزهای رمزنگاری شده و سیستم عامل ها و صرافی های مربوط به آن طی سال های گذشته رشد بسیار بالایی را تجربه کرده اند. به همین تناسب روی آوردن کاربران به ابزار مبادلاتی چون سایت های معتبر خرید وب مانی و ابزارهای مشابه را شاهد بوده ایم.
ریسک سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
سرمایه گذاری موفقیت آمیز یا تجارت بیت کوین و سایر ارزهای رمزنگاری شده به مهارت فنی و حداقل دانش اولیه در مورد نحوه کار Blockchain نیاز دارد. در زیر به برخی از مهمترین مواردی را که سرمایه گذاران باید از این صنعت جدید و در حال تغییر آگاه باشند، اشاره کرده ایم:
1. از بین رفتن یا از بین بردن کلید خصوصی
بیت کوین (همه ی ارز های دیجیتال) در کیف پول دیجیتالی ذخیره می شود و فقط توسط دارنده کلید عمومی و کلید خصوصی مربوط به کیف پول دیجیتالی که بیت کوین در آن نگهداری می شود ،قابل کنترل است که هر دو منحصر به فرد هستند. اگر کلید خصوصی گم شود، از بین برود یا در غیر این صورت به خطر بیفتد، ممکن است یک سرمایه گذار نتواند به بیت کوین های موجود در کیف پول دیجیتال مربوطه دسترسی پیدا کند و اساساً از بین خواهد رفت. اگر کلید خصوصی توسط شخص ثالث کشف شود، در این صورت ممکن است این شخص ثالث بتواند به بیت کوین های شما دسترسی پیدا کند.
لازمه ی حضور در بازار ارز های دیجیتال حفظ کد 12رقمی و کلید عمومی و خصوصی برای تمام ارز ها است. باید سعی کنیم هنگام استفاده از کیف پول های نرم افزاری کد 12 رقمی را روی یک کاغذ نوشته و در جای امنی نگه داری کنیم. زیرا ممکن است به طریقی اطلاعات موجود در موبایل یا لپ تاپ شما دزدیده شود در این صورت هر فردی که کد 12 رقمی را داشته باشد امکان دسترسی به تمام دارایی های شما را خواهد داشت و به دلیل عدم امکان پیگیری تراکنش ها در بازار ارز های دیجیتال راهی برای برگرداندن دارایی ها نیست.
این مشکل با توجه کاربران به امنیت دارایی هایشان قابل حل است. همچنین کاربران می توانند از کیف پول های سخت افزاری آفلاین استفاده کنند در این صورت نگرانی ای از بابت از دست رفتن کلید خصوصی و امنیت حساب وجود نخواهد داشت.
2. سایر خطرات امنیت سایبری از جمله فعالیت مخرب
سیستم عامل های تجاری و ارائه دهندگان خدمات شخص ثالث ممکن است در برابر هک یا سایر فعالیت های مخرب آسیب پذیر باشند. به عنوان مثال، در آگوست 2016، تقریباً 120،000 واحد به نمایندگی از 72 میلیون دلار بیت کوین از صرافی Bitfinex در هنگ کنگ به سرقت رفت که منجر به افت فوری قیمت 23٪ شد. در سپتامبر 2015، BitPay به دلیل حمله فیشینگ تقریباً 1.8 میلیون دلار بیت کوین از دست داد. همچنین، اگر یک یا چند بازیگر مخرب کنترل گره های اجماع کافی در شبکه بیت کوین یا سایر روش های تغییر را بدست آورند، ممکن است Blockchain تغییر کند. در حالی که شبکه بیت کوین غیرمتمرکز است، شواهد فزاینده ای از تمرکز با ایجاد “استخرهای استخراج” و سایر تکنیک ها وجود دارد که ممکن است خطر کنترل یک یا چند بازیگر برای کنترل شبکه بیت کوین یا سایر بلاکچین های مشابه را افزایش دهد.
البته تغییر در شبکه ی ارز های دیجیتال به دلیل هزینه بر بودن تقریبا ناممکن است هر فردی که بخواهد بازار را به دست بگیرد باید بتواند بیش از 50 درصد افراد موجود در زنجیره ی بلاک چین را با خودش همسو کند. این کار به دلیل ناشناس بودن افراد موجود در بلاک چین تقریبا غیر ممکن است.
3. خطرات مرتبط با معاملات نظیر به نظیر، ریسک سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال از طریق ارائه دهندگان خدمات شخص ثالث و به عنوان معاملات نظیر به نظیر بین طرفین می توانند در سیستم عامل های آنلاین متعددی معامله شوند. بسیاری از بازارها بدون ارائه خدمات تسویه حساب و یا واسطه و بدون تنظیم مقررات، به راحتی طرفین را گرد هم می آورند. در چنین حالتی، تمام خطرات (مانند فروش دو برابر) بین طرفین مستقیماً در معامله دخیل هستند.
4. سایر خطرات مربوط به سیستم عامل ها و مبادلات تجاری
سیستم عامل های معاملات ارز دیجیتال، عمدتاً بی نظم بوده و فقط شفافیت محدودی را در رابطه با فعالیت های خود فراهم می کنند، به دلیل موارد کلاهبرداری، شکست در تجارت یا نقض امنیت، جایی که سرمایه گذاران نمی توانند خسارات وارده را جبران کنند، مورد بررسی بیشتر قرار می گیرند. اگرچه شخص برای تجارت بیت کوین یا سایر ارزهای رمزپایه به پلتفرم معاملاتی یا صرافی نیازی ندارد، اما از این سیستم عامل ها اغلب برای تبدیل ارز فیات به ارز رمزپایه یا تجارت یک ارز رمزپایه دیگر استفاده می شود. خطرات استفاده از سیستم عامل ها زیاد نیست اما باید نیم نگاهی به آنها نیز داشته باشیم.
5. از دست دادن اطمینان به ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال بخشی از “صنعت دارایی های دیجیتال” جدید و به سرعت در حال تحول است که خود در معرض درجه بالایی از عدم اطمینان است. برای استفاده نسبتاً کم از ارزهای دیجیتال در بازار خرده فروشی و تجاری، سیستم عامل های آنلاین فعالیت تجاری گسترده ای را از سوی دلالان ایجاد کرده اند که می خواهند از نگهداری کوتاه مدت یا بلند مدت ارزهای دیجیتال سود ببرند. اکثر ارزهای رمزپایه توسط یک بانک مرکزی، یک سازمان ملی یا بین المللی، دارایی یا اعتبار دیگری پشتیبانی نمی شوند و ارزش آن ها کاملاً با ارزشی تعیین می شود که فعالان بازار از طریق معاملات خود برای آنها قائل هستند، به این معنی که از دست دادن اعتماد به نفس ممکن است ایجاد کند سقوط فعالیتهای تجاری و افت ناگهانی ارزش.
البته با توجه به سابقه ی 10 سال بیت کوین به عنوان قدیمی ترین ارز دیجیتال، نگرانی عمده ای از بابت از دست دادن کامل ارزش وجود ندارد اما هیچکس نمی تواند اطمینان کاملی به دیگران بدهد.
6. مقررات جلوگیری یا محدود کردن تجارت ارزهای دیجیتال
از نظر وضعیت حقوقی ارزهای دیجیتال، بین تنظیم کنندگان مختلف مغایرت قابل توجهی وجود دارد. نهادهای نظارتی همچنین نگران این هستند که بیت کوین و سایر ارزهای رمزپایه توسط مجرمان و سازمان های تروریستی استفاده شود. در آینده، برخی از کشورها ممکن است حق دستیابی، مالکیت، نگهداری، فروش یا استفاده از ارزهای دیجیتال را محدود کنند یا اینکه صرافی های بزرگ را مجبور به احراز هویت کاربران کنند.(شیوه ای که اخیرا گفته می شود صرافی بایننس در هلند آن را اجرا میکند)
این که این تغییرات تا چه حد بتواند جلوی گسترش ارز های دیجیتال را بگیرد مشخص نیست اما باید به این نکته توجه کرد که با توجه به ماهیت پویای ارز های دیجیتال امکان اینکه بتوان این بازار را به طور کامل محدود کرد دور از ذهن است. روز به روز ارز های دیجیتال با قابلیت های جدیدتر و سرعت بالاتر وارد بازار ارزهای دیجیتال می شود از این رو پیش بینی می شود دولت ها تلاش بیشتری را برای کنترل این بازار به انجام رسانند.
7. خطرهای تبدیل ارز، ریسک سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
سیاست ها یا وقفه در واریز یا برداشت ارز فیات به داخل یا خارج از سیستم های معاملاتی ممکن است بر توانایی تبدیل برخی از سرمایه گذاران تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، هنگامی که دو بزرگترین سیستم عامل معاملات در چین در فوریه 2017 وام های برداشت را متوقف کردند و پس از بحث و گفتگو با مقامات چینی، شروع به اجرای سیاست های سختگیرانه ضد پولشویی کردند، این بلافاصله باعث کاهش قیمت و حجم معاملات شد. البته در نهایت ارز های دیجیتال با وجود محدودیت ها راه خود را پیدا خواهند کرد اما این اقدامات شوک های عجیبی بازار وارد می کنند.
عوامل دیگر همچون جنگ می تواند بر بازار ارز های دیجیتال اثر بگذارد سایه ی جنگ میان روسیه و اوکراین در سال 2022 توانست برای مدتی بازار رمز ارز ها را نوسانی کند. از سایر عوال تاثیر گذار می توان تصمیمات فدرال رزرو و تعیین نرخ بهره را نام برد. به صورت کلی می توان گفت با توجه به ماهیت مالی بازار ارز دیجیتال، این بازار از تمامی وقایع اقتصادی و سیاسی تاثیر می پذیرد.
8. مالیات بر ارزهای دیجیتال
برای سرمایه گذاران در ارزهای رمزپایه، باید توجه داشت که عدم اطمینان قابل توجهی در رابطه با نحوه پرداخت مالیات سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال وجود دارد. بیت کوین و سایر ارزهای رمزپایه ممکن است دارایی در حوزه های قضایی خاص و ارز در سایر کشورها محسوب شوند. مالیات بر فروش یا ارزش افزوده ممکن است به خرید و فروش ارزهای دیجیتال اعمال شود. سرمایه گذاران براساس صلاحیت داخلی خود، ممکن است به طور منظم به مشاوره مالیاتی خاصی احتیاج داشته باشند تا از پرداخت مالیات سرمایه گذاری های خود در ارزهای دیجیتال اطمینان حاصل کنند. هنوز در اکثر کشور ها از کسانی که ارز های دیجیتال نگه داری می کنند مالیات دریافت نمی شود اما باید دید در آینده سیاست گذاری ها در ارتباط با ارز های دیجیتال چگونه خواهد بود.
9. کاهش سرعت شبکه، ریسک سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال
برای بیت کوین، استخراج فرآیندی است که بوسیله آن بیت کوین ایجاد می شود و معاملات تأیید می شود. از طریق بارگیری یک نرم افزار خاص، رایانه کاربر به یک “گره” تبدیل می شود که بلوک ها را تأیید می کند (به عنوان مثال جزئیات برخی یا آخرین معاملات اخیر). به ماینرهایی که در افزودن بلاک به بلاکچین موفق باشند، بطور خودکار بیت کوین تعلق می گیرد (بعلاوه هزینه تراکنش برای معاملات ثبت شده) با این حال ، اگر پاداش برای حل بلوک ها و هزینه های معاملات به اندازه کافی بالا نباشد یا اگر حجم بالایی از معاملات همزمان اتفاق بیفتد، بلاکچین ممکن است کاهش سرعت را تجربه کند. اگر تعداد معاملات در بلاکچین بسیار زیاد باشد، کاهش سرعت برای سایر ارزهای رمزپایه نیز امکان پذیر است. هم اکنون در بازار ارز های دیجیتال اقبال عمومی به سمت استفاده از ارز های دیجیتالی است که از الگوریتمی به جز اثبات کار (که در آن استخراج لازمه اضافه شدن بلوک جدید است) می رود. برای مثال ارز دیجیتال آدا از الگوریتم اثبات سهام استفاده میکند. همچنین ارز های دیجیتال جدید به سمت استفاده از تراکنش هایی می روند که در آن ها سرعت بسیار بالا باشد در گذشته اضافه شدن هر بلوک برای بیت کوین 10 دقیقه زمان می برد اما هم اکنون ارز های جدیدی اضافه شده اند که همین فرایند در آنها کمتر از 1 دقیقه زمان می برد.
10. “چنگال” در بلاکچین
آخرین و نه مهمترین، ارزهای رمزپایه در پروتکل هایی تنظیم می شوند که بر تعاملات نظیر به نظیر بین کاربران مختلف حاکم هستند. اختلاف نظر بین پروتکل های مورد استفاده بین کاربران ممکن است منجر به ایجاد “چنگال” شده و دو شبکه جداگانه باز شود. به عنوان مثال، در سال 2016، Ethereum یک انشعاب دائمی را در Blockchain خود تجربه کرد که منجر به تولید دو نسخه از ارز دیجیتال آن شد، Ethereum (ETH) و (Ethereum Classic (ETC، که تجارت بسیار متفاوتی دارند. به تازگی، بیت کوین نیز اولین چنگال خود را تجربه کرده است که منجر به ایجاد Bitcoin Cash (BCC)، ارز رمزنگاری شده جدید می شود.
تا به اینجا با ریسک های معاملات ارز های دیجیتال آشنا شدیم، هدف ما در این مقاله این بود که شما را با مخاطرات احتمالی موجود در بازار آشنا کنیم. در صورتی که با آگاهی کامل اقدام به خرید رمز ارز کنید هیچ اتفاق غیر قابل پیش بینی رخ نخواهد داد. خرید ارز دیجیتال همواره با خطراتی همراه است، خطری معمول که در هر خرید و فروش دیگر نیز وجود دارد.
شما می توانید علاوه بر سرمایه گذاری روی رمز ارز ها، روی دلار الکترونیکی نیز سرمایه گذاری کنید. دلار الکترونیکی در دو نوع پرفکت مانی و نیز شارژ وب مانی خرید و فروش می شود.